صفحات

خلاصه کتاب: تشیع و قدرت در ایران (8): سلطان حیدر و قزلباشان و سید شدن صفوی ها

2-سلطان حیدر (1478-1455م)
سلطان حیدر سپاهیان ترکمن را قزلباش کرد، یعنی به هدف اتحاد در شکل کلاهی از سقرلات سرخ دارای 12 ترک سمبولی از 12 امام شیعه بر سر آنان گذاشت. قزلباشان ریش خود را از ته زده و سبیل دراز می گذاشتند و سرشان را تراشیده کاکلی باقی می گذاشتند. رئیس هر قبیله ترکمن "خلیفه" نام داشت و رئیس کل خلیفه ها را حیدر تعیین می کرد و نامش "خلیفة الخلفا" بود. قزلباشان هنگام حمله شعار میدادند: " ای پیر و مرشد، جانم به فدایت ".

سلطان حیدر کارایی نظامی قزلباشان را افزایش داد. او در جنگی خلاف رای سلطان یعقوب آق قیونلو عمل کرد و سلطان با او جنگید و او در جنگ کشته شد و فرزندانش زندانی شدند. ولی یعقوب می میرد و بین وراث جنگ شد و فرزندان حیدر نجات یافتند و علی فرزند حیدر با مریدانش به کسب قدرت پرداخت ولی آق قیون لو ها با او جنگیدند و او کشته شد و فرزندش اسماعیل (در آینده شاه شد ) برای 6 سال به حاکم لاهیجان پناهنده شد.
ص 42
نکات مهم :
1) از زمان جنید صفوی ها پیشوند نامشان را از شیخ به سلطان تغییر دادند.و سرانجام اسماعیل پیشوند شاه را گرفت.(دنیا دوست شدن صوفی ها)
2) از زمان جنید آنها از مذهب سنی شافعی بریدند و ادعا کردند سید هستند و شیعه 12 امامی شدند. شیعه شدند یکی برای اینکه تضاد بین شیعه و رقبای سنی موتور محرک جنگ و مبارزه با رقبا بود و علت مهمتر اینکه مریدهایشان شیعه بودند پس باید خودشان هم شیعه میشدند تا روابط مرید و مراد مستحکم تر شود. بعد از شیعه شدن صفوی ها ، مریدانشان آنان را تا حد خدا بالابردند و صفوی اللهی شدند!

جنید و حیدر و اسماعیل سه رهبری بودند که صفات مثبت صوفیان را کنار گذاشتند و به دروغ و خودستایی و حرص کسب قدرت مادی روی آوردند


..
...

خلاصه کتاب: تشیع و قدرت در ایران (7) - از شیخ صدر الدین تا سلطان جنید


2-ازشیخ صدر الدین تا شیخ ابراهیم.
شیخ صدرالدین

شیخ صدر الدین میرزا (1304-1392میلادی) سی و یک ساله بود که رئیس شد. او در اواخر ایلخانان و اوایل تیموریان می زیست و در زمان او جنگ و خونریزی در ایران تعداد مشتاقان و پناهندگان درویشی فراوانتر شدند. 

شیخ خواجه علی
دوران ریاستش از 1392 تا 1427 میلادی بود. در زمان او خونریزی و توحش تیمور لنگ به اوج خود رسیده بود و موجب هجوم مردم بیشتری به سوی فرقه تصوف شده بود. تیمور برای او احترام قائل بود و داستان آزاد شدن قبایل ترکمن با درخواست شیخ خواجه علی که قبلا گفتیم صورت گرفته است و آن ترکان مرید صفوی ها شدند و صفوی ها به قدرت نظامی و جنگ آوری هم دست یافتند..

شیخ ابراهیم معروف به شیخ شاه
از سال 1426 بله مدت 21 سال ریاست صوفیان را به عهده داشت در زمان او صوفیان در صلح و آرامش بودند. در زمان او "شیخ بدرالدین" به او پیوست، او یک شیعه افراطی جنگجوی ضد عثمانی بود. بدین ترتیب تمام پیروان شیخ بدالدین مرید صفوی ها شدند و این باعث شد صفویه قدم دیگری بسوی قدرت طلبی نظامی- حکومتی بردارد. اینک زمان کسب قدرت تام فرا میرسد.

ب- صوفیان غازی
1-سلطان جنیید (1447-1455)
ریاست او همزمان با مرگ شاهرخ پسر تیمور لنگ بود و امپراتوری تیمور دچار هرج و مرج شده بود و بهانه بدست سلطان جنید داد تا به بهانه غزوه و جهاد اقدام به کسب قدرت نظامی – حکومتی کند و او تمام مریدانش را از نقاط مختلف جمع کرد ولی حکام مختلف از ترس قدرت گرفتن شیخ و از ترس هرج و مرج و توحش جنید، او را از محدوده خود اخراج می کردند: قره قیونلو ها او را از اردبیل، عثمانی ها او را از عثمانی، مولوی ها او را از قونیه و پیروان شیخ بدرالدین اورا از سوریه و ترابوزان ها او را از ترابوزان اخراج کردند.

تا اینکه سرانجام اوزون حسن سنی مذهب آق قیونلو او را پذیرا شد و خواهرش را همسر او کرد. پس از این بود که شیخ جنید از تسنن روی به تشیع گذاشت. و ترکمانان شیعه ارادت بیشتری نسبت به او پیدا کردند و او به پشت گرمی آنان و اوزون حسن عملیات جهادی خود را از سر گرفت و در جنگ با چرکس ها در شروان کشته شد.
ص40

خلاصه کتاب:تشیع و قدرت در ایران(6) - شیخ صفی که بود؟

فصل دوم
از اردبیل تا تبریز
الف-صوفیان صافی

1-شیخ صفی
وضع اجتماعی جوامع اسلامی در زمان شیخ صفی

سالها بود که ایران مورد تهاجم ترک و مغول و ... قرار گرفته بود و شرایط آن روزگار مکتب صوفی گری و عرفان را توسعه داده بود.
در جریان حملات ترک و مغول علیه ایران مردم ایران چهار دسته شدند:
  • گروهی با دشمن جنگیدند و مبارزه کردند.
  • گروهی عجز و زبونی پیشه کردند و از در اطلاعت آمدند نوکر و عامل و همکار دشمن شدند.
  • گروه سوم راه مهاجرت به مناطق دیگر را پیشه کردند و مثلا بقدری در احمد آباد هند ایرانی بود که همه فکر می کردند سرزمین ایران است نه هند.
  • گروه چهارم اکثریت مردم ایران بودند که ماندند و زندگی خود را زیر ستم بیگانه ادامه دادند. گروهی قابل توجه از آنان به گوشه گیری و تصوف و عرفان روی آوردند تا از قیل و قال جامعه در امان باشند. 

به علت احترامی که اکثر سلاطین برای رهبران تصوف و عرفان قائل بودند پیروانشان نیز از گزند حکام و سربازانشان در امان بودند.

ص33


زندگی شیخ صفی
ص33
شیخ صفی برای دیدن برادرش به شیراز می رود و با سعدی شاعر نیز دیدار میکند سپس به گیلان نزد شیخ تاج الدین ابراهیم زاهد معروف گیلانی رفته از مریدانش میشود و با دختر زاهد گیلانی ازدواج می کند و پس از مرگ زاهد در سال 1300 میلادی جانشین او میشود و رهبری فرقه را به خاندانش منتقل میکند. او در اردبیل تبلیغات می کند و بزودی در اکثر نقاط ایران و روم معروف شده مرید پیدا می کند و شماری از مقامات حکومتی به او ارادت داشتند.

مذهب شیخ صفی
در مورد مذهب شیخ منابع مختلف روایات متفاوتی گفته اند!! منابع وابسته به صفویان با جعلیاتی صفوی ها را سید معرفی کرده و حتی در کتاب "صفوة الصفا" دستکاری کرده اند تا خود را سید اولاد پیغمبر اسلام نشان دهند. ولی شواهدی وجود دارد که نشان میدهد آنان ابتدا سنی شافعی بودند و چون پیروانشان شیعه بودند آنان نیز برای کسب مقبولیت و مشروعیت بیشتر، نسب سازی کرده اند. 

شیخ صفی زبانش فارسی و آذری بوده ولی جانشینانش فقط ترکی صحبت می کردند!

شیخ صفی در مدت 35 سال پیشوایی اش نه لاف سلطنت زد و نه گزاف امامت و الوهیت. اما قدرت عظیمی داشت که کمتر از قدرت حکام نبود.
ولی یکی دو نسل بعد از او صفوی ها به بهانه غزوه و جهاد هوس سلطنت کردند و ...




.........