خلاصه کتاب: تشیع و قدرت در ایران (12): اخباری و اصولی و راز محبوبیت ملایان

مسلک های اخباری و اصولی

اخباریان می گویند در حل مسائل دین مراجعه به احادیث (اخبار) کافی است بدین معنی که عقل انسان ناقص است و تنها راه کشف حقیقت احادیث معصومین است و در این امر اعتماد به معنای ظاهری مجموع اخبار شیعه کافی است درحالیکه اصولیان به بعضی از احادیث به دیده شک و تردید می نگرند و می گویند از عقل برای تصفیه آنان باید استفاده کرد.

اخباریان اجتهاد را قبول ندارند و ان را تقلیدی از سنیان حنفی میدانند و بنابراین با تقلید موافق نیستند و می گویند مومنان فقط باید از امامان تقلید کنند ولی اصولیان به اجتهاد و تقلید عقیده دارند.

اصولیان در احکام شرعی استفاده از خرد و اندیشه را جایز می دانند ولی اخباریون فقط برعلم تکیه دارند و علم را خود معنای ظاهری حدیث میدانند.

اخباریان پیروی از نظرات و فتوای ملای مرده را مجاز و اصولیان تقلید از مجتهد مرده را جایز نمیدانند.

اصولیان استناد به ظاهر قرآن را مجاز می دانند ولی اخباریان استناد به قرآن را از راه تفسیر امامان لازم میدانند.

اخباریان می گویند امری که واضح و روشن شرع آن را مجاز نشمرده ، باید احتیاطا آن را انجام نداد ولی اصولیان معتقدند که عملی که شرع آن را تحریم نکرده مجاز میباشد.

اخباری گری و اصولی گرایی را می توان به محافظه کاری و اصلاح طلبی درون دینی تشبیه کرد.

البته نباید فکر کنید همه عقاید اخباریان ارتجاعی و همه عقاید اصولیان پیشرفته است بلکه هر دو گروه دارای عقاید واپسگرا و پیشرفته هستند.

اخباری ها همه مردم را عاقل و بالغ در مطالعه دین میدانند ولی اصولی ها می گویند ملایان چوپان هستند و مردم گوسفند یا ملایان عاقل و بالغ و مردم کودکند.

سرانجام اصولی ها پیروز شدند و اکثریت ملایان اصولی شدند چون نظرگاه های اصولی بیشتر به نفع روحانیت بود یا باید منزوی میشدند یا اصولی شده قدرت جامعه را بدست می گرفتند.
ص77

اجتهاد
ص77
اجتهاد در لغت به معنی تحمل و زحمت و مشقت است.
اجتهاد یعنی تلاش یک ملای شیعه برای استخراج احکام و قوانین از قرآن و حدیث با استفاده از اجماع ، قیاس ،عقل و استنباط خود.
اجتهاد عکس تقلید است و عبارت است از عمل نمودن جاهل به فروعی که مجتهد به آن فتوا داده است چنین شخصی مقلد است.

اجتهاد وسیله قدرت علمای شیعه اصولی
ص79
به علت حکومت تک قدرتی در ایران، همواره شاهد ظلم و ستم و شکنجه علیه مردم و رعایا بوده ایم. شاه و عمالش مردم را با شکنجه های وحشتناک مانند ریختن سرب داغ در دهان و ... مجازات می کرد و غیر از شاه کسی ایمن نبود وزیران و سران حکومتی نیز دچار عقوبتهای و حستناک میشدند. هیچ طبقه ای ایمنی نداشت.

در این بین مردم و رعیت در انتظار یک منجی بودند و در هر دوره ای این منجی در نظر مردم بوده است و خاص ایرانیان نیست. 

یهودیان و مسیحیان اعتقاد به منجی های خود دارند و مذاهب های مختلف مسلمان وجود دارد که هر کدام شخصی دیگر را منجی نهایی میداند و در این بین مذهب شیعه از نوع 12 امامی امام مهدی را منجی میدانند و چون امام در غیبت است و ملایان خود را نایب امام زمان معرفی می کردند مردم به مجتهدین احترام فراوان می گذاشتند و از آنها توقع داشتند حقشان را از ظالمین بگیرند. 

حتی مردم برای شفا و بخشودگی گناهان و ... خاک آستان ملایان مجتهد را برای تبرک می بردند.

لازم به ذکر است خود ملایان و مجتهدین نیز به مردم ستم می کردند و ستمشان کم از ستم شاهان نبوده و گاه از شاه بیشتر ستم می کردند. با وجود این ملایان به عنوان تنها مخالفین حکام ستمکار مورد توجه مردم قرار داشتند. حکومتگران نیز این را درک می کردند و به همین دلیل (ولو ظاهری) از احترام و بزرگداشت ملایان خودداری نمی کردند.

منزل مجتهدین محل پناه مغضوبین بود و هرکس به خانه ملای مجتهدی پناه می برد در امان می ماند.

[همین استقبال و تملق و غش و ضعفی که تلویزیون نشان میدهد مردم برای خامنه ای و خمینی می کردند و می کنند همواره در تاریخ شیعه مردم برای ملایان معروف کرده اند]

مردم بقدری گوش بفرمان ملایان بودند که هرگاه شورشی میشد که حکومت نمیتوانست سرکوبش کند از ملایان میخواست و به درخواست ملایان شورش خاتمه می یافت.

گاه فرمان ملایان بر فرمان شاه نزد مردم ارجح بود و مثلا در جنگ با روس ملایان فتوای آغاز جنگ علیه روسیه دادند که فتحعلی شاه مخالفت کرد ولی ملایان اعلام جهاد دادند و مردم گفتند اگر شاه جنگ را آغاز نکند قیام می کنیم و حاکمی دیگر برمی گزینیم. جنگ آغاز شد و ایران شکست خورد و مناطقی بزرگ از خاک ایران برای همیشه به روسیه واگذار شد!
ص82
.
.
.


....





هیچ نظری موجود نیست: