فصل دوم
روحانیت شیعه در دوران صفویه
ص83
در دوران صفویه ، شاهان صفوی قدرت فراوانی به ملایان بخشیده بودند ولی ملایان هرگز دعوی رهبری سیاسی مردم را نداشتند. دلایل عدم دخالت در سیاست:
1. اکثریت ملایان اخباری بودند و نه اصولی پس دخالت در سیاست نمی کردند.
2. حمایت مادی و معنوی شاهان از ملایان شیعه ( بر عکس در دوره قاجار آخوندها اعتبارشان از مردم دریافت می کردند)
3. در صفویه اکثریت ملایان با پادشاه ارتباط داشتند و در جنایات صفوی ها سهیم بودند.
ملایان در توجیه وابستگی به شاهان صفوی دلایل سستی میآوردند:
مثلا محقق کرکی ملای معروف زمان شاه تهماسب به رقیب سرسختش "شیخ ابراهیم ابن سلیمان قطیفی بحرانی" که هدایای شاه را رد می کرد برای سرزنش گفته بود:
" ... خلاف سنت امام حسن مجتبی عمل کرده است که جوایز معاویه را می پذیرفت در حالیکه شاه تهماسب بدتر از معاویه نیست..."
ص84
سلسله مراتب روحانیت شیعه در زمان صفویه
کلیه ملایانی که تشکیلات مذهبی کشور را در دوران صفویه ادراه می کردند از جانب شاه نصب یا خلع می شدند.
تا اواخر سده یازدهم هجری ریاست دینی کشور بر عهده "صدرالشریعه" بود که از طرف شاه منصوب میشد و عهده دار همه کارها و سازمانهای مذهبی بود.
"شیخ الاسلام" که تمام امور مذهبی منطقه خود را بر عهده داشت توسط صدرالشریعه منصوب میشد.
قاض القضات را نیز شاه تعیین می کرد و او قاضی های شهرهای مختلف را تعیین می کرد.
در اواخر قرن 11 هجری تغییراتی در سلسله مراتب ملایان پدیدارشد و "ملاباشی" روی کار آمد.
ملاباشی
فاضل ترین و دانشمند ترین ملای شیعه بود که ریاست تشریفاتی و غیر اجرایی تمام ملایان کشور را بعهده داشت. او را شاه منصوب میکرد و از مشاوران شاه بود.
هرگاه شاهی ضعیف النفس و سست عنصر حاکم میشد قدرت ملاباشیان و صدرالشریعه و ... افزایش می یافت و در حکومت دخالت می کردند و گرنه آنان تابع شاهان بودند.
صدارت یا صدر الشریعه
شغل صدارت جنبه اجرایی داشت و به دو پست زیر تقسیم میشد:
1) صدارت خاصه
2) صدارت عامه (صدارت ممالک)
از دیگر مقامات ملاین میتوان به "قاضی اصفهان" و "شیخ الاسلام" و "قاضی عسکر" بودند که همگی توسط شاه انتخاب میشدند.
ص85
.
.
.......
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر